Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Nhân học Văn hóa
Sinh năm 1934
Quê quán: Thị xã Sơn Tây/Xứ Đoài
Quá trình công tác:
- Trưởng phòng Nôm – Ban Hán Nôm/ tiền thân của Viện Nghiên cứu Hán Nôm nay (1970 – 1979).
- Ủy viên Hội đồng khoa học Ban Hán Nôm (1973 – 1979).
- Quyền Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa dân gian (1991 – 1993).
- Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa dân gian (1994 – 1999).
- Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Nghiên cứu Văn hóa dân gian (1992 – 1999).
- Ủy viên Hội đồng khoa học Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn (1997 – 2001). Nghỉ hưu: tháng 12/1999.
- 2018 đến nay làm Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Nhân học Văn hóa.
Các công trình khoa học chính:
- Hoàng Lê nhất thống chí, dịch, viết Lời giới thiệu, chú giải (theo đơn đặt hàng Marian Tkachov / 1933 – 2006, nhà Việt Nam học người Nga) – Có sự cộng tác một phần của Nguyễn Đức Vân. Nxb Văn học, H, 1964. Đã tái bản nhiều lần. Do yêu cầu biên dịch Hoàng Lê nhất thống chí toàn tập cho tủ sách Cảo thơm trước đèn, Hoàng Lê nhất thống chí đã được rà soát lời dịch, bổ sung chú thích v.v… Nxb Trẻ Tp.HCM xuất bản 2015 (Xem cụ thể trong bản in).
- Giai thoại văn học Việt Nam, Nxb Văn học, 1965.
- Truyền thống anh hùng dân tộc trong loại hình tự sự dân gian Việt Nam (Tổ chức bản thảo, viết giới thiệu và đồng tác giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 1971.
- Ngọc Kiều Lê tân truyện (truyện thơ Nôm của Lý Văn Phức) hiệu chỉnh, viết giới thiệu trên cơ sở bản thảo cũ của Trần Văn Giáp, Nxb Khoa học xã hội, H, 1976.
- Điển cố văn học (đồng soạn giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 1980.
- Văn hóa dân gian – những lĩnh vực nghiên cứu, đồng tác giả, Nxb Khoa học xã hội, H, 1989.
- Địa chí văn hóa dân gian Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội (Ủy viên Ban biên soạn, và đồng tác giả một số chương), Sở văn hóa thông tin Hà Nội xuất bản 1992 – Nxb Hà Nội tái bản, 2008.
- Thơ đi sứ (Ban biên soạn và đồng dịch giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 1993.
- Tổng tập văn học Việt Nam, Tập 14A, Truyện thơ Nôm (đồng soạn giả và dịch giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 1993.
- Tổng tập văn học Việt Nam, Tập 14B, Truyện thơ Nôm (đồng soạn giả và dịch giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 1993.
- Tổng tập văn học Việt Nam, Tập 11B (đồng soạn giả và dịch giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 1994.
- Tổng tập văn học Việt Nam, Tập 6 (đồng soạn giả và dịch giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 1997.
- Tổng tập tiểu thuyết chữ Hán, Tập 2 (đồng dịch giả), Nxb Thế giới, 1997.
- Tổng tập tiểu thuyết chữ Hán, Tập 3 (đồng dịch giả), Nxb Thế giới, 1997.
- Kho tàng lễ hội cổ truyền Việt Nam, (đồng tác giả), Nxb Văn hóa dân tộc, H, 2000.
- Xứ Đoài (tác giả)/địa chí văn hóa, Nxb Văn hóa dân tộc, H, 2000.
- Nguyễn Trãi toàn tập tân biên (HĐ hiệu đính quốc âm thi tập), Nxb Văn học, H, 2000, tái bản có bổ sung 2014.
- Cao Bá Quát toàn tập (Ban hiệu đính) Nxb Văn học, H, 2004.
- Tổng tập văn học dân gian người Việt, Tập 4 (chủ biên tập truyền thuyết), Nxb Khoa học xã hội, H, 2004.
- Tổng tập văn học dân gian người Việt, Tập 5 (chủ biên tập truyền thuyết), Nxb Khoa học xã hội, H, 2004.
- Tổng tập văn học dân gian người Việt, Tập 11 (tác giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 2004.
- Tinh tuyển văn học dân gian Việt Nam (tác giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 2004.
- Tổng tập văn học dân gian người Việt, Tập 12 (chủ biên tập truyện Nôm bình dân và đồng dịch giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 2005.
- Văn học dân gian người Việt – Góc nhìn thể loại (tác giả), Nxb Khoa học xã hội, H, 2006 (Giải thưởng Nhà nước).
- Truyện Nôm, lịch sử phát triển và thi pháp thể loại (tác giả), Nxb Giáo dục, H, 2007 (Giải thưởng Nhà nước).
- Văn học Việt Nam, thế kỷ X – XIX, những vấn đề lý luận và lịch sử (đồng tác giả), Nxb Giáo dục, 2007.
- Thơ Nôm Hồ Xuân Hương (tác giả, khảo cứu văn bản, phiên âm, chú giải), Nxb Văn học, H, 2008.
- Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể Thăng Long – Hà Nội (đồng tác giả), Nxb Hà Nội, 2010.
- Văn hóa dân gian người Việt – Góc nhìn so sánh (tác giả), Nxb Khoa học xã hội, 2014 (Giải thưởng Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam).
- Những phạm trù nghệ thuật dân gian người Việt thời trung đại (tác giả), Nxb Mỹ thuật, 2016 (Giải thưởng Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam).
- Lịch sử văn hóa Việt Nam thời kỳ thiên niên kỷ đầu công nguyên (tác giả), Nxb Thế giới, 2016, (Giải thưởng Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam – Giải thưởng Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật năm 2011, khi bản thảo chuẩn bị xuất bản, Giải A Sách hay, Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ nhất).
- Thơ Nôm Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm (tác giả), Nxb Khoa học xã hội, 2021.
- Thơ Nôm Hồ Xuân Hương (tái bản có sửa chữa và bổ sung, tác giả), Viện Nhân học Văn hóa và Nxb Khoa học xã hội, 2022.